We zijn niet van suiker

De laatste tijd zijn er talloze blogs en artikelen vol geschreven over suikervrij eten en de zogenaamde gezondheidsvoordelen ervan. Naar mijn mening kan het allemaal wat genuanceerder en niet zo extreem. Een suikervrij dieet bestaat absoluut niet en wat wordt bedoeld (vrij van geraffineerde suikers) vind ik een waardeloos argument voor een niet bestaand probleem.

Wat zijn suikers?

Suikers is een ander woord voor koolhydraten, die we vinden in onze voeding. 1 gram koolhydraten levert 4 kCal, terwijl ook 1 gram eiwit 4 kCal levert en 1 gram vet 9 kCal (overigens levert 1 gram alcohol 7 kCal). Koolhydraten zijn bronnen van energie voor ons lichaam en verschijnen in verschillende vormen. In ons lichaam worden ze omgezet in glucose dat wordt gebruikt in allerlei processen. Zo is glucose een brandstof voor onze hersenen, maar gebruiken we het ook bij het leveren van inspanningen.

Die koolhydraten zijn overigens niet noodzakelijk voor ons voortbestaan. Een leven zonder koolhydraten is mogelijk, zoals een leven zonder eiwitten en vetten niet mogelijk is. Maar het is erg onpraktisch en onverstandig om koolhydraatvrij te leven. Sterker nog: er zijn nauwelijks manieren om dat voor elkaar te krijgen.

Suikervrij is niet suikervrij

Het door veel blogs en artikelen gepropageerde suikervrije dieet is geen dieet zonder koolhydraten (hoewel taaltechnisch deze suggestie gewekt kan worden) maar een dieet zonder geraffineerde suikers.

Geraffineerde suikers zijn koolhydraten die als product worden verkocht zonder enige andere voedingsstoffen er omheen. Tafelsuiker is het bekendste voorbeeld. Het is de geraffineerde vorm van suikerbieten, die voor bijna 100% uit pure koolhydraten bestaat. Rietsuiker is een ander voorbeeld. En we kennen allemaal de stroop die we op onze pannenkoek smeren. Het zijn allemaal producten die vrijwel voor 100% uit koolhydraten bestaan.

Vrij van geraffineerde suikers

Een suikervrij dieet bant al dit soort stoffen uit. Daarbij worden verwerkte producten ook vermeden. Zit er bijvoorbeeld glucosestroop (nog zo'n geraffineerd product) in ontbijtkoek, dan is die ontbijtkoek taboe. Vanzelfsprekend (of toch niet) wordt het klontje suiker in de koffie vermeden en de vruchtenhagel verschijnt niet meer op het broodje.

Het probleem met dit suikervrije dieet is dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen suikers. De achterliggende gedachte is dat losse koolhydraten (die dus alleen energie leveren en geen vitaminen, mineralen of vezels bevatten zoals een zoete appel dat wel heeft) niet waardevol voor ons lichaam zijn.

'Als je dan kiest voor iets zoets, kies dan altijd voor iets waardevols.'

Dat vind ik een nobel streven, maar het is onpraktisch. In deze gevallen wordt kokosbloesemsuiker wel getolereerd, vanwege de aanwezige vitaminen, maar tafelsuiker niet. Terwijl de eerste variant ook bijna 100% uit koolhydraten bestaat.

En bovendien wordt ontbijtkoek (met suikers en/of glucosestroop als ingrediënt) niet getolereerd, terwijl het minder koolhydraten bevat dan kokosbloesemsuiker.

Waar ligt dan de grens?

Het probleem van suikervrij eten

Suikervrij eten is een fantasie. In de eerste plaats wordt niet duidelijk gemaakt wat met suikers wordt bedoeld en vervolgens worden er voorwaarden gecreëerd die scheef zijn.

En bovendien: extremisme is natuurlijk nooit goed (hoewel deze zin ook extreem is). Zodra je iets gaat verbieden in plaats van af gaat raden neig je naar extremisme.

De oplossing

Suikervrij eten bestaat niet. Ook in een prei zitten koolhydraten. Ook in een appel.

Het zo min mogelijk consumeren van geraffineerde suikers is zeker verstandig. Het zorgt er ook voor dat je je bewust wordt van ingrediënten en waarde van voeding.

Maar het volledig uitbannen van alle suikers is niet mogelijk als kokosbloesemsuiker of agavesiroop vervolgens wel wordt getolereerd. Juist hierdoor wordt een waas van onduidelijkheid gecreëerd en dat schaadt de discussie over voeding.

Niemand beargumenteert het belang van een gevarieerd eetpatroon met daarin meer ruimte voor groenten en fruit dan koekjes, chips en snoepjes.

Het is verstandig om een balans te vinden tussen waardevolle voeding, en voeding die gemakkelijk is en plezierig is om te eten. En heel vaak zijn beide soorten voeding te verenigen.

Het tegenovergestelde is het krampachtig mijden van suikers. Dat is gebaseerd op een fantasie.

Over de auteur

Jelmer de Boer is personal trainer en voedingsadviseur. Hij helpt door middel van trainingen en voedingsadvies mensen die op zoek zijn naar gezondheid. Op zijn website www.jelmerdeboer.nl schrijft hij over deze onderwerpen.